Spis treści:
Ston -miasto na Półwyspie Peljesac, o bogatej i ekscytującej historii
Około 59 km na północny zachód od Dubrownika, w miejscowości Ston nie ma dużych kurortów ani luksusowych hoteli. Za to jest tam wyśmienite jedzenie, wspaniałe krajobrazy, stare kamienne domy oraz najdłuższe fortyfikacje w Europie. To nie jest miejsce na “urlop na plaży” (najbliższa plaża znajduje się do pobliskiej zatoki Prapratno), ale ta małomiasteczkowa atmosfera jest zachwycająca.
Ston – historia
Co ważne, miasto ma historię napisaną w soli i kamieniu. Ze względu na położenie geograficzne, Ston i jego kopalnie soli zlokalizowane są na początku półwyspu Pelješac. Ciekawostką jest, że miasto otoczone jest 900 metrowym murem miejskim z czasów Republiki Dubrownickiej. Są to najdłuższe mury obronne w Europie. System fortyfikacji zapobiegał zdobycie miasta przez Turków. Co ciekawe, miasteczko w dzisiejszym wyglądzie powstało w 1333 r. podczas panowania Republiki Dubrownickiej. Dodatkowo, miasto było i jest dużym producentem soli morskiej w Chorwacji. Warto wiedzieć, że Solana w Stonie jest jedną z najstarszych w Europie (oprócz Carcassone we Francji).
Ze względu na swoje szczególne położenie geograficzne oraz żyzne pola, miasto stało się miejscem zamieszkania człowieka najwcześniej w tej okolicy.
Obszar miasta wczesnośredniowiecznego, znajdował się na południowych zboczach wzgórza Świętego Michała, na szczycie którego istniała osada od czasów prehistorycznych.
Kościół św. Michała, leży w bezpośrednim sąsiedztwie dzisiejszego miasta oraz jest jednym z najcenniejszych zabytków wczesnego średniowiecza.
Ston i Republika Ragusa
Co ciekawe w czasach rzymskich miasto nosiło nazwę Turris Stagni. Natomiast w 1333 r. stało się częścią Republiki Dubrownika i od tego czasu aż do upadku Republiki w 1808 r. miasto stanowi jego integralną część i jest kolejnym ważnym miastem zaraz po Dubrowniku w południowej Dalmacji.
Mieszkańcy Dubrownika zbudowali oraz ufortyfikowali miasto jako miejsce obrony Półwyspu Peljesac i ochronę salin z której uzyskiwali duże dochody.
Kiedy w 1333 r. ukończono budowę warownego kompleksu o ścianach o długości 5,5 kilometra, stał się on najdłuższym kompleksem fortyfikacyjnym w Europie i drugim na świecie, zaraz po Wielkim Murze Chińskim.
Na pewno miasteczko jest bogatą skarbnicą zabytków kultury i historii. Typowy śródziemnomorski krajobraz sprawia, że to miasto i jego otoczenie są jeszcze piękniejsze, a turystów szczególnie przyciągają specjały gastronomiczne regionu, w szczególności na przykład: ostrygi i małże oraz inne owoce morza, z których Zatoka jest popularna.
Ston – najdłuższe mury obronne w Europie
Popularność miasteczko zyskało również dzięki fortyfikacji nazywanej Małym murem Chińskim. Długość murów wynosiła 5,5 km. Na fortyfikacje składało się 40 wież i 7 twierdz. W dzisiejszych czasach, kiedy wartość militarna fortyfikacji straciła znaczenie, mury zaczęto rozbierać a kamienie sprzedawano jako budulec. Do dziś zachowały się ruiny 3 wież. Część fortyfikacji obejmuje Mali Ston ( miejscowość leżąca nad brzegiem zatoki).
Mury miejskie składają się z głównego muru i trzech fortów (Veliki Kaštio, Koruna i Podzvizd), czterdziestu jeden wież, siedmiu bastionów, czterech ścian przednich oraz fosy, która rozciąga się wokół zachodnich, południowych i wschodnich krawędzi Ston. Budowa tych wspaniałych murów rozpoczęła się na początku XVI wieku.
Ston – Wielki Mur
Bynajmniej ciągłe zagrożenia pochodzące z odległych krańców obszaru Dubrownika zachęciły jego mieszkańców do rozpoczęcia budowy murów obronnych w 1333 r. Udokumentowano, że Wielki Mur (1200 m, 3937 stóp) w Podzvizd, zbudowano w celu ochrony przed sąsiednimi miastami. Ponadto zbudowano go w 18 miesięcy w koszt wykonania to 12 000 dukatów. Dodatkowo został on wzmocniony przez budowę trzech fortów, fortu Koruna w Mali Ston, fortu Podzvizd na wzgórzu nad miastem Ston i fortu Veliki Kaštel w pobliżu salin.
W średniowieczu miasto Ston posiadało dwa centra połączone Wielkim Murem i uzupełniające się wzajemnie, oba respektując tradycyjną prostopadłą siatkę ulic i bloków miejskich. Ston zbudowano zgodnie z planami zatwierdzonymi przez rząd Dubrownika w 1335 r., następnie zmieniono jego plany w 1370 r. Ponadto miasteczko uważa się za jedno z najlepiej zaplanowanych i najlepiej zorganizowanych miast w Europie. Ściany z kamienia były wielkim wyczynem architektonicznym i budowlanym. Początkowo miały 7000 metrów długości (22 965 stóp) i składały się z kilku części: kamiennych murów miejskich, mury miejskich w Mali Ston oraz fortów. Wykończenie tych skomplikowanych murów obronnych zajęło prawie cztery stulecia, ponieważ budowniczowie musieli dostosować się do trudnego terenu i postępu w technologii wojennej. Mury były ostatnio używane do obrony w XIX wieku, natomiast dziś są bezcennym zabytkiem o ogromnej wartości architektonicznej i kulturowej. Obecnie mury można zwiedzać o podziwiać panoramę okolicy. Koszt wstępu na mury to koszt 70 kn za osobę.
Ston słynie również z hodowli małży oraz ostryg
Saliny Ston
Warto wiedzieć, że saliny na Peljesac są najstarsze w Europie i są największe w historii Morza Śródziemnego. Tradycję wydobywania soli przekazywano przez 4000 lat i od tego czasu sól wytwarzana jest w ten sam sposób tylko przez morze, słońce i wiatr. Ponadto podczas Republiki Dubrownickiej sól miała wielkie znaczenie dla Republiki i nazywano ją “białym złotem”. Dodatkowo zbiory soli, które co roku się odbywają w Ston, stanowią także atrakcję turystyczną oraz przyciągają uwagę zwiedzających.
Co ciekawe pomysł stworzenia festiwalu soli w rejonie Ston zainspirowała historia salin oraz historia Republiki Dubrownickiej. Jednocześnie opierała ona swój postęp na m.in. produkcji i handlu solą. Dodatkowo kopalnia soli Ston, niezmieniona od XIV wieku, była strategicznym punktem ekonomicznym Republiki Dubrownickiej. Ponadto dziś jest ważnym podmiotem gospodarczym i wyjątkowym zabytkiem kultury i atrakcji turystycznych.
Co ciekawe podobnie jak w Salinach w Ninie możemy również kupić sól, tak i tutaj polecamy zrobić zakupy.
Mali Ston
Mali Ston został założony w 1335 roku jako część Republiki Ragusa ( Dubrownik ). Było to przede wszystkim miasto obronne, mające chronić potężną Ragusę, z imponującym układem murów i wież. Najbardziej charakterystyczną cechą jest twierdza Koruna, wznosząca się nad miejscowością i widoczna jest z dość dużej odległości. Budowa portu w Mali Ston została zakończona w 1490 roku i wyraźnie przypomina port w Dubrowniku. Składa się z trzech arsenałów, okrągłej wieży i bramy z romańskiego figurą św. Błażeja.
Warto wiedzieć że miejscowość jest powszechnie znaną hodowlą skorupiaków i jest ekologiczną perłą świata. Jest to idealne miejsce na wakacje z mnóstwem zatoczek. Dla miłośników wędkarstwa Mali Ston jest właściwym miejscem. Dla tych, którzy kochają jakość i świeże specjały rybne, drzwi do powszechnie znanych małych tawern i restauracji są zawsze otwarte.
Dojazd do Ston i Mali Ston
Miejscowości Ston i Mali Ston położone są na głównej trasie między Dubrownikiem a wyspą Korčulą. Dlatego też wszystkie autobusy kursujące między Dubrownikiem a Korčulą zatrzymują się w Ston oraz Mali Ston. Rozkład jazdy autobusów z Dubrownika znajduje się pod linkiem.
W Ston i Mali Ston byliśmy kilka razy. Zawsze na dłuższą lub krótszą chwilę przystawaliśmy aby coś zjeść i obfotografować miejscowości oraz saliny. Jak już wspomnieliśmy nie jest to typowe miejsce na urlop. Jednak warto zatrzymać się tam nawet na dłuższą chwilę i samemu ocenić walory kulinarne oraz wizualne tej okolicy. Myślę, że każdy znajdzie coś dla siebie.