Neum – jedyny nadmorski kurort Bośni i Hercegowiny
Neum ze względu na długie, ciepłe lata oraz krótkie łagodne zimy, jest uważane za jedno z nadmorskich miast o największej liczbie słonecznych dni w roku. Co ciekawe około 92% ludności to Chorwaci pochodzenia etnicznego.
Miasteczko Neum jest bardzo wygodne dla turystów ze względu na bliskość głównych ośrodków turystycznych w Chorwacji. Cena zakwaterowania i wyżywienia w Neum jest zdecydowanie niższa niż w Chorwacji, dlatego też Neum to miejscowość bardzo popularna wśród podróżnych, którzy szukają nieco tańszej opcji wypoczynku nad Adriatykiem.
Neum mapa
Między deltą Neretwy a półwyspem Peljesac znajduje się krótki około kilkunasto-kilometrowy fragment wybrzeża należący do Bośni i Hercegowiny. Dzięki temu, kraj ten ma dostęp do morza Adriatyckiego. Minusem jest to, że jadąc na południe Chorwacji na Peljesac lub do Dubrownika musimy odstać swoje, szczególnie w sezonie wakacyjnym. Celnicy wyrywkowo sprawdzają paszporty. Polacy są zazwyczaj puszczani bez większych kontroli, ale i tak nie radzimy ryzykować przejazdu przez Neum bez paszportu (obowiązek posiadania Zielonej Karty zniesiony został w 2021 roku).
Neum Bośnia i Hercegowina historia
Miasteczko ma dosyć długą i zawiłą historię. Początki sięgają 1699 roku. Wtedy to Republika Dubrownicka oddała fragment wybrzeża Adriatyku Turcji. Oddała po to, żeby nie graniczyć z Republiką Wenecką i tym samym zapewnić sobie ochronę przed ewentualnymi atakami z ich strony. Podczas Wielkiej Wojny Tureckiej pod koniec XVII wieku miasto-państwo Dubrownik sprzymierzyło się z Imperium Osmańskim, ale nie skończyło się to dobrze. Traktat w Karłowicach 1699 r. (notabene pokojowy traktat polsko- turecki) dał zwycięzcom wiele ziem osmańskich na Bałkanach: imperium Habsburgów i Wenecji. Dubrownik tak bardzo bał się ataku weneckiego, że oddał maleńki kawałek ziemi na północnym krańcu Imperium Osmańskiemu, aby zapewnić sobie bufor przeciwko Wenecji. Ta fatalna decyzja uczyniła Neum stałym elementem prowincji rządzonych przez Turcję: Bośni i Hercegowiny.
Kiedy była Jugosławia rozpadła się na siedem mniejszych republik, Chorwacja przyciągnęła większość turystów. Jego prawie kilkaset kilometrów wybrzeża Morza Adriatyckiego jest usiana plażami, małymi wyspami oraz uroczymi średniowiecznymi miasteczkami. Natomiast Macedonia oraz Kosowo pozostały całkowicie bez dostępu do morza i wybrzeża. Bośnia i Hercegowina również wygląda na śródlądową, jednak ma kawałeczek dostępu do wybrzeża Adriatyku, które można przejść w jedno popołudnie.
Po rozpadzie Jugosławii w 1991 r. nowo niepodległa Chorwacja została podzielona na dwie części. Kilkanaście kilometrów wybrzeża Bośni i Hercegowiny oddziela region Dubrownika od reszty Chorwacji na północy. Korytarz dostępu do morza w tym rejonie zapewnia Bośni i Hercegowinie najkrótszą linię brzegową niż jakikolwiek inny naród na ziemi poza Monako. Nawet małe wyspy Pacyfiku, takie jak Nauru i Tuvalu, mają więcej nieruchomości przy plaży niż Bośnia.
W późniejszych latach Chorwacja często próbowała przekonać Bośnię do sprzedaży lub zamiany swojego wybrzeża. Głównie po to aby Chorwacji nie dzielić na 2 części. W 2007 roku rozpoczęto budowę mostu łączącego Klek z chorwackim półwyspem Peljesac. Ma on na w celu bezpośrednie połączenie obu części Chorwacji. Niestety na prawie 10 lat budowę wstrzymano. Na nowo budowa ruszyła w 2018 roku.
Most na Półwysep Peljesac
Chorwackim pomysłem na rozwiązanie korków jest prawie 2500-metrowy most na półwysep Peljesac, który całkowicie omija Neum. Bośnia i Hercegowina głośno protestowała przeciwko temu pomysłowi, ponieważ może to skomplikować ruch statków, jeśli Neum stanie się kiedyś dużym miastem portowym. Obecnie Neum to miejsce z jedynym w kraju dostępem do morza oraz bardzo spokojna miejscowość nadmorska. W 2018 roku Chorwacja otrzymała od Unii Europejskiej 370 milionów na wznowienie projektu. W lipcu 2022 r. Dubrownik i półwysep Peljesac został połączony z resztą Chorwacji mostem z czterema pasami asfaltu. Co ciekawe, Pelješki most jest on drugim najdłuższym mostem w Europie.
Neum plaża
Miasteczko zbudowano amfiteatralnie. Zabudowa jest dosyć ciasna dominują: ogromne hotele z basenami, wille, apartamenty oraz pokoje gościnne. Zejście do morza jest bardzo strome i czasem dosyć męczące, szczególnie w upale. Chociaż Adriatyk i krajobraz jest tu piękny, to niestety w sezonie miejsca do leżenia nie znajdziemy. Może gdzieś poza Neum są jednak niezbyt łatwo dostępne.
Booking.com
Neum atrakcje w okolicy
W samej miejscowości warto zobaczyć trzy zabytkowe nekropolie pochodzące z okresu średniowiecza: Donje Hrasno – nekropolia z II w., Glumina – z III w. i Hutovo – z III w. W głębi lądu, za Neum znajduje się wieś Hutovo oraz starożytne ruiny twierdzy Hadzibeg, używanej przez Turków do obrony frontu zachodniego. Ponadto polecamy tam również odwiedzić tradycyjny wiejski dom z autentycznymi meblami i artefaktami z regionu Hercegowiny.
Polecamy również zobaczyć Sanktuarium Królowej Pokoju w Hrasnie. Ma ono ogromne znaczenie pielgrzymkowe. Mieszkańcy lokalni często odwiedzają to maleńkie sanktuarium w głębi lądu. Hutovo Blato, Ljubuski i Medugorje znajdują się w odległości godziny jazdy samochodem od miejscowości. Zdecydowanie spędzając urlop w Neum polecamy jednodniowe wycieczki do Mostaru czy na Półwysep Peljesac.
Dla miłośników starych nekropolii, polecamy tę we wsi Vranje, 2 km od Neum w kierunku Stolaca. Znajduje się tam średniowieczny nagrobek z symbolami i emblematami rodziny Nikolic. Rodzina ta rządziła regionem Dolnej Hercegowiny w okresie od XIII do XV w. Motyw z godła tej rodziny (jastrząb) został użyty do godła gminy Neum.
30 km od Neum znajduje się kolejny tradycyjny wiejski dom w Brstanicy. Mieszkająca tutaj rodzina Jurkovic oprowadza po domu i zapoznaje z tradycyjnym stylem życia. Ponadto oferują tradycyjne potrawy i napoje.
Herb Neum
Jedną z ciekawostek jest Herb miasta. Jego pochodzenie związane jest z rodziną Nikolić, która w przełomie XIII – XV wieku panowała na terenach Hercegowiny. Według historyków, właśnie z tego okresu pochodzą pierwsze informacje o miejscowości. Władze miasta, chcąc uczcić pamięć rodziny Nikolić, postanowiły, że w herbie Neum znajdzie się motyw jastrzębia, który obecny był również w herbie tej rodziny.
Neum odległości
Neum oddalone jest około 60 km na północ od Dubrownika (natomiast około 80 km od lotniska w Dubrowniku. Ponadto w odległości około 70 kilometrów od Neum leży Mostar oraz około 30 kilometrów Medjugorie. Natomiast w odległości około 30 km znajduje się miejscowość Ploče (z przeprawą promową) oraz Metković, które mają stacje kolejowe.
Neum noclegi
Neum pomimo, że jest to dosyć mała miejscowość, ma dobrze rozwiniętą bazę turystyczną. Posiada on ponad 5000 miejsc noclegowych dla turystów, z czego 1810 oferują hotele, motele oraz kwatery prywatne. Ceny zakwaterowania, jak i wyżywienia są niższe o około 10 – 30% niż w pobliskiej Chorwacji. Dlatego też miasteczko jest doskonałą bazą wypadową dla turystów chcących zwiedzić pobliski Dubrownik, półwysep Peljesac, Mostar, Medjugorie czy Czarnogórę.
Booking.com
Reasumując, Neum to dobre miejsce jako baza wypadowa na południe Dalmacji lub wgłąb Bośni i Hercegowiny. Zdecydowanie polecamy zatrzymać się w Neum jeśli nie na dłuższy pobyt to chociaż na chwilę. Warto zrobić zakupy oraz zatankować auto. Ceny są zdecydowanie bardziej atrakcyjne niż w Chorwacji.