Supetar to miejsce, które często bywa pomijane przez turystów pędzących na Zlatni Rat czy do górskich szlaków. Tymczasem to właśnie tutaj bije prawdziwe serce wyspy Brač. Portowe miasteczko zachwyca nie tylko bliskością Splitu i dogodnym połączeniem promowym, ale też klimatem starych uliczek, nadmorskimi promenadami i życiem toczącym się rytmem dalmatyńskich dni. Supetar łączy w sobie bogatą historię, spokojne plaże, lokalną kuchnię i przyjazną atmosferę, której nie znajdziemy w zatłoczonych kurortach. To idealne miejsce na leniwy wypoczynek, jak i bazę wypadową do zwiedzania całej wyspy.
Nie będziemy zanudzać opisem Supetaru i zapożyczmy słowa wielkiego chorwackiego poety (Tin Ujevic) z 1929 r., który tak opisał wyspę Brač i Supetar:
„ Supetar jest naprawdę właściwym miejscem na idealne wakacje… urocze słońce, przed którym niebieskie pasmo odpręża jak prawdziwa niewinność dziewczyny… a wieczorem głęboki spokój… w sercu tej biednej ziemi i niewdzięczny kamień, (…) źródło piękna, które zachęca do przystanku …”
W Supetar znajduje się kościół Crkva sv. Petra pw. Navještenja Marijina z XVIII wieku z dzwonnicą i Muzeum kościelnym. Obok kościoła są wczesnochrześcijańskie mozaiki z VI wieku. Dzisiejszy kościół został zbudowany na fundamentach wczesnochrześcijańskiej bazyliki poświęconej św. Petra, od którego Supetar otrzymał nazwę.
Ponad Supetar góruje się jeden z 19 zachowanych romańskich kościołków na wyspie Brač. Jest to Kościół św. Łucji z XI wieku i Kaplica Kapelica Gospe Lurdske. W Kościołku znajduje się łódź z Dalmacji, która jest namalowana w ścianie we wnętrzu kościoła.
W okolicy Supetar, najczęściej w gajach oliwnych i winnicach, ale i w innych miejscach na wyspie, można zobaczyć liczne polne domki kamienne z dachami w kształcie kopuły. Domniema się, że właśnie tak wyglądały pierwsze domki człowieka zamieszkującego te rejony.
Spacerując wzdłuż morza łatwo można dotrzeć do Bizantyjskiego Mauzoleum rodziny Petrinović, które znajduje się na cmentarzu obok kościółka sv Nikoli. Obok znajdują się wczesnochrześcijańskie sarkofagi, natomiast pod cmentarzem znajdują się pozostałości po villae rusticae.
Plaże na wyspie Brać są przede wszystkim kamienisto-żwirowe. Położone są w zatoczkach otoczonych lasami sosnowymi lub niskim zaroślami. Nie inaczej jest w Supetar. Znajdziemy tam kilka uroczych plaż. Są to m.in.plaże: Babin Laz, Dorotea, Acapulco (tuż przy porcie), Vlacica lub Tri Mosta z widokiem na przypływające i odpływające promy, plaża tuż przy barze Nautilius (naszym zdaniem najładniejsza z panoramą na Split i kilkoma barami przy plaży) Vela Luka oraz plaża Supetrus po zachodniej stronie Supetar.
Jeśli podróżujecie samochodem, autokarem lub pociągiem, w każdym z tych przypadków musicie dojechać do Split lub Makarska w Środkowej Dalmacji i dalej możecie popłynąć promem. Promy wypływają ze Splitu w kierunkach: Supetar (prom samochodowy), Bol (katamaran), miasto Milna (katamaran).
Natomiast z miejscowości Makarska (na południe od Split) prom przewożący samochody płynie w kierunku Sumartin na wyspie Brać.
Polecam spojrzeć na stronę Jadrolinija, na której znajduje się aktualny harmonogram i cennik kursów promów.
Połączenia promowe Split – Supetar i Makarska – Sumartin odbywają się codziennie tak samo jak katamarany (wodoloty) na liniach: Split – Bol – Jelsa i Split – Milna – Hvar.
Jeśli natomiast podróżujecie samolotem, najbliższymi portami lotniczymi wyspy Brac są: Split oraz Dubrownik. Możecie autobusem, taksówką lub wynajętym samochodem dotrzeć do przystani promowej w Split lub Makarska i dalej do Supetar lub innej miejscowości na wyspie Brač.
Zdecydowanie Vidova Gora to najwyższy szczyt wyspy Brac (780 m.n.p.m.). Poza tym góra swoją nazwę przejęła od ruin kościołka św. Vida znajdującego się około stu metrów od szczytu. Co ciekawe jego nazwa wskazuje na starodawny chorwacki kult słowiańskiego boga Svetovida. Ponadto panorama z Vidova Gora jest obowiązkowym punktem pobytu na wyspie Brać.
Wejście na szczyt od strony Gospe Karmelske w miejscowości Bol trwa dwie godziny, ale wielu preferuje dojazd drogą (18 km): Supetar – Nerežišća – Knežeravan (z domami pasterskimi, spośród których zwłaszcza polecamy zwiedzić te w Gažule). Spacer na szczyt Vidova Gora, umożliwia podziwianie rozmaitości brackiego krasu z endemicznymi lasami sosny czarnej.
Ze szczytu zobaczymy liczne brackie zatoki, północną stronę wyspy Hvar, półwysep Pelješac, Korcula, Vis oraz Biševo, aż do Jabuki. Dodatkowo podczas bezchmurnych dni można dostrzec Monte Gargano na Półwyspie Apenińskim.
Pustelnia Blaca, kiedyś słynny obronny klasztor mnichów. Później obserwatorium astronomiczne, które znajduje się na wschodnim zboczu doliny na południowej stronie wyspy Brać, pomiędzy Bol i Milna.
W grocie zwanej Ljubitovica na południowej stronie wyspy w roku 1551. dwoje mnichów z Poljic znalazło miejsce do życia. Następnie miejsce rozwinęło się w Klasztor Pustelników. Z około 11.000 książek w klasztornej biblioteki, znaczna część pochodzi z czasu przed rokiem 1800. Poza tym archiwum wskazuje na to, że przez lata spisywali oni wszystkie gospodarcze i rolne prace, początki kwitnienia roślin, plony na polach Blaca, jak i powszechne zmiany klimatyczne.
Blaca zachowała swój pierwotny wygląd, który jest wystawiony w Muzeum. Zwłaszcza wartościowe jest dziedzictwo astronomiczne ostatniego z pustelników.
Škrip to najstarsza osada na wyspie Brać. Co ciekawe tuż przy osadzie (nazwa z łac. scrupus = ostre olbrzymie kamienie) znajdują się słynne kamieniołomy Plate, Strażiśće i Rasohe. Bynajmniej w kamieniołomie Rasoha znajduje się relief Heraklesa wykuty w skale.
Warto wiedzieć, że obok kamieniołomów w czasach antycznych, działały szkoły kamieniarskie, które wysyłały charakterystyczne sarkofagi do Rawenny i Akwilei. Poza tym ze škripskich kamieniołomów zbierano czarny marmur, z którego rzeźbiono kościelne meble wczesnochrześcijańskich bazylik w Dalmacji.
Bloki i rzeźbione przedmioty były spuszczone rampami do portu w Split, gdzie jeszcze w morzu można widać monumentalne obrobione kamienie, które spadły do wody podczas ładunku na statki.
Wokół malowniczego kompleksu zamku Radojkovića, w którym znajduje się Muzeum wyspy Brać (wspaniała archeologiczna kolekcja i wystawa), zostały dobrze zachowane ‘megalityczne’ mury, które otaczały iliryjską osadę (przestrzeń około 0,8 ha).
Co ciekawe odkrycie ceramiki wskazuje na czasy możliwej greckiej kolonizacji. Natomiast liczne kościoły i bazyliki sprawiają, że Škrip jest unikalnym miejscem, które nam daje unikalny wgląd do wszystkich okresów historycznych i tysiącletniej ciągłości życia na wyspie Brać.
Choć Supetar to niewielkie miasto, może pochwalić się kilkoma naprawdę dobrymi lokalami, które zachwycają świeżością składników, dalmatyńską gościnnością i pięknymi widokami. Warto tu spróbować lokalnych klasyków, takich jak pašticada (gulasz z wołowiny w sosie z czerwonego wina), świeżo grillowana dorada lub brancin, makarony z owocami morza, czy pršut z owczym serem i oliwkami. Nie brakuje też miejsc z dobrą pizzą, daniami z grilla i słodkimi deserami z figami czy lawendą. Poniżej prezentujemy kilka polecanych restauracji w Supetarze.
ROSO to lokal położony tuż przy morzu, z tarasem oferującym panoramiczny widok na zatokę. Restauracja specjalizuje się w kuchni śródziemnomorskiej, z naciskiem na świeże ryby i owoce morza. W menu znajdują się m.in. mule w sosie winnym, grillowana ośmiornica, a także makarony z krewetkami i pomidorami. ROSO słynie też z dobrze skomponowanej karty win i bardzo uprzejmej obsługi. To dobre miejsce na romantyczną kolację o zachodzie słońca.
Jure to klasyczna, rodzinna tawerna w centrum Supetaru, z przytulnym ogródkiem i prostym, dalmatyńskim wystrojem. Tutejsza kuchnia opiera się na lokalnych recepturach – warto tu spróbować pašticady z domowymi kluseczkami, polędwicy wieprzowej z rozmarynem oraz grillowanych warzyw. Ceny są umiarkowane, porcje duże, a atmosfera – bardzo swojska i serdeczna. Restauracja Jure często wybierana jest przez lokalnych mieszkańców, co mówi samo za siebie.
Peperoncin to miejsce dla miłośników włoskich klimatów, serwujące jedne z najlepszych pizz na wyspie Brač. Ciasto jest cienkie i chrupiące, a dodatki świeże i urozmaicone. W menu znajdziemy też domowe makarony, sałatki oraz dania z pieca – np. lasagne czy pieczone gnocchi z sosem pomidorowym. Lokal położony jest nieco na uboczu, więc można tu odpocząć od gwaru portu.
Bonaca to połączenie klasycznej pizzerii z chorwacką kuchnią z grilla. Warto tu zajrzeć na cevapi, pljeskavicę, kurczaka z rusztu oraz oczywiście pizzę – szczególnie polecana jest wariant z owocami morza. W menu znajdziemy także świeże ryby i kalmary. Bonaca to miejsce przyjazne rodzinom, z przestronnym tarasem i szybkim serwisem.
Vrilo znajduje się tuż przy terminalu promowym, co czyni je wygodnym przystankiem na posiłek przed lub po podróży. Lokal serwuje klasyczne dania kuchni śródziemnomorskiej – od spaghetti frutti di mare, przez smażone sardynki, po świeże sałatki z serem i oliwkami. Ceny są bardzo przystępne, a porcje sycące. To proste, uczciwe jedzenie w dobrej lokalizacji – idealne na szybki, smaczny obiad.
Reasumując, Supetar to miejscowość dosyć spokojna. Jest to idealna opcja dla chcących odpocząć od zgiełku, turystów i cruiserów przypływających do nieodległego Splitu. W Supetar jakby czas się zatrzymał. Nie ma pośpiechu oraz co dla nas najważniejsze tłumów. Jest tam wbrew pozorom sporo atrakcji. Nie tylko tych sakralnych ale i mnóstwo ścieżek i tras idealnych na spacer lub przejażdżkę rowerem. Nas osobiście Supetar zauroczył, obiecujemy, że jeszcze tu wrócimy!
