O tym, że wyspa Vis to jedna z najbardziej tajemniczych chorwackich wysp, przekonywać nikogo nie muszę. Wyspa Vis od lat kusi podróżnych, którzy cenią ciszę, tradycję i tę specyficzną dalmacką melancholię, jaka unosi się nad nadmorskimi miasteczkami. To jedno z ostatnich miejsc na Adriatyku, gdzie czas zdaje się płynąć inaczej – wolniej, odwiecznym rytmem rybaków, kamiennych domów i winnic, które pamiętają czasy jeszcze przed wielkimi wojennymi zawieruchami. Choć jej uroki docenia coraz więcej gości, Vis wciąż zachowuje dystans do komercyjnego zgiełku. Vis okaże się wyborem, który doceni każdy, kto wierzy w uroki dawnych, sprawdzonych sposobów podróżowania. Co warto wiedzieć o tej wyspie? Zapraszam do wpisu!
Wyspa Vis przez wiele lat pozostawała zamknięta dla zagranicznych turystów. Do 1989 roku służyła jako strategiczna baza wojskowa Jugosławii. Dzięki temu Vis zachował swój dziewiczy charakter, pozbawiony masowej zabudowy i tłumów. To tutaj odkryto jedne z najstarszych amfor na Adriatyku, świadczących o bogatej historii handlowej wyspy. Wyspa Vis słynie również z unikalnego wina vugava, które według miejscowych tradycji znane było już w starożytności. Wyspa stała się światowym planem filmowym dzięki produkcji „Mamma Mia! Here We Go Again”, choć w filmie grała… grecką wyspę Kalokairi. W jej wnętrzu kryje się ponad 20 kilometrów dawnych tuneli wojskowych, zbudowanych przez armię jugosłowiańską. Dodatkowo część z nich można dziś zwiedzać z lokalnym przewodnikiem. Wyspa Vis to także miejsce, gdzie natura ciągle prowadzi swoją własną opowieść. Jaskinia Błękitna na pobliskiej wyspie Biševo jest jednym z najbardziej niezwykłych miejsc w regionie.
Stari Grad na wyspie Hvar obchodził jakiś czas temu 2400-lecie założenia przez Starożytnych Greków (384 r. p.n.e. ) Natomiast wielu twierdzi, że Stari Grad jest najstarszym miastem. Mieszkańcy wyspy Vis twierdzą, że to ich miasto jest najstarsze.
Niezależnie od prawdy, był to początek fascynującej historii kolonizacji i zagranicznych gości. Ponadto wyspa Vis fascynowała gości przez stulecia,. Wizyty pozostawiły niezatarte piętno w dziedzictwie i krajobrazie wyspy. Grecy mieli własne pieniądze, prawa, a pozostałości fortyfikacji można dziś zwiedzać.
Przeprawa promowa ze Splitu trwa 3 godziny, a przeprawa katamaranem 90 minut. Co ciekawe odbyły się tu najstarsze regaty w Europie, jeśli nie na świecie.
Najstarszy znany opis wydarzenia sportowego w Chorwacji pochodzi z XVI wieku. Odwołuje się do regat z 1593 r. Siedemdziesięciu czterech drewnianych łodzi rybackich zwanych falkuša, z portu miasta Komiza na wyspie Vis do wysepki Palagruža.
Położenie Wyspy Vis jako drugiej „głównej” wyspy na Adriatyku oznaczało, że było to miejsce o strategicznym znaczeniu dla najeźdźców. W okresie byłej Jugosławii była to zamknięta wyspa. Była ona niedostępna dla cudzoziemców, chociaż istniała turystyka krajowa. Wraz z utworzeniem nowoczesnego państwa chorwackiego w 1991 roku, Wyspa Vis została otwarta dla biznesu.
Zamknięty charakter wyspy w oczywisty sposób wpłynął na dochody z turystyki. Dzięki temu Vis zachował swój nieodkryty urok do dziś. Faktem jest że, na całej wyspie jest tylko 3000 miejsc noclegowych, niewiele w porównaniu do sąsiedniego Hvaru.
Vis – Baza dla marynarki wojennej
Istnieje kilka wyraźnych śladów militarnej przeszłości wyspy Vis. Tito uczynił z niego strategiczną bazę dla swojej marynarki wojennej. Nawet posunął się do zbudowania bazy okrętów podwodnych w pobliżu miasta Vis, tak że nie można było go zobaczyć z powietrza.
Imponująca na 110 metrów baza, jest otwarta dla zwiedzających, a niektórzy odwiedzający donoszą o doskonałej akustyce wewnątrz … Inne bazy okrętów podwodnych obejmowały wyspę, Komiza oraz miasto Sibenik.
Jeśli istnieje naród, który był konsekwentnie związany z wyspą Vis przez wieki, są to Brytyjczycy. Brytyjskie wpływy widoczne są wszędzie na wyspie i od niektórych nazw fortec, m.in: takich jak Fort St. George. Fort ten został przekształcony w luksusowe miejsce eventowe tzn. restauracje itp.
Co ciekawe przedsiębiorcze agencje turystyczne zapoczątkowały pomysł oferowania nietypowych wycieczek. M.in. jest nią Vis Military Tour który jest obowiązkiem 🙂 dla turystów interesujących się militariami i historią. Bynajmniej to, co na pierwszy rzut oka wydaje się spokojną wyspą (i jest), ma prawdziwie fascynującą przeszłość. Labirynty tuneli oraz korytarzy w głębi wzgórz, łączy liczne wieże strzelnicze wykopane w zboczu góry.
Lotnisko na Vis ma pas startowy- tyle, że trawiasty. W planach jest otworzenie lotniska sportowego. Natomiast lotnisko na Vis odegrało kluczową rolę w czasie alianckiej kampanii na rzecz inwazji na Jugosławię.
Wyspa Vis była pierwszą wyspą, która znalazła się pod kontrolą Aliantów oraz była używana jako platforma startowa do inwazji. Ponadto korzystanie z lotniska było kluczowe, aby nie tylko skrócić misje bombardowania, które były dotąd koordynowane z Włoch, ale także jako awaryjne miejsce lądowania dla samolotów alianckich znajdujących się w kłopotach.
Militarna przeszłość wyspy Vis pozostawiła swój ślad na wyspie ale i w otaczającym ją Adriatyku. Bynajmniej wojna przyniosła ogromne straty i nie brakowało zestrzelonych samolotów bojowych i bombowców na wodach wokół wyspy. Natomiast teraz jest to okazja do wymarzonego nurkowania oraz odkrywania starych wraków na dnie Adriatyku.
Warto wiedzieć, że wyspa Vis oferuje jedną z najpiękniejszych plaż. Natomiast na liście najpopularniejszych atrakcji Vis, jest plaża Stiniva.
Naturalne skarby Vis rozciągają się w pobliżu wysepki Biševo, w którym znajduje się obecnie jedna z największych atrakcji Chorwacji, Błękitna Jaskinia. Jest to niezwykłe zjawisko, jaskinia świecąca na niebiesko, odbijająca promienie w błękicie Adriatyku.
Dragodid to wioska składająca się z zaledwie kilku domów w północno-zachodniej części wyspy Vis, około pięćdziesięciu minut spacerem od miasta Komiza. Co ciekawe w Dragodid nie ma elektryczności ani bieżącej wody.
Wioska została założona przez rodzinę rolników Suić na początku XIX wieku. Ponadto wieś rozrastała się drugiej połowy XX wieku. Niektóre części winnicy nadal są uprawiane przez rodzinę Suić oraz innych spadkobierców żyjących w Komizy a rozmaryn nadal jest zbierany sezonowo na pobliskich wzgórzach. Niestety większość z wiosek oraz Dragodid, opustoszały w latach pięćdziesiątych XX wieku. Dziś znów odżywają z powodu turystyki.
Wyspa Vis jest wyspą wina. Natomiast pola Vis pokryte były i są nadal winoroślą. Dodatkowo dzisiaj produkcja wina nadal stanowi ważną część gospodarki wyspy. Zdecydowanie Plavac Mali jest najbardziej znaną odmianą czerwoną. Poza tym wyspa Vis ma własną odmianę białego wina – Vugava. Co ciekawe na wyspie jest około pół tuzina winiarni, które można zwiedzać podczas zorganizowanej wycieczki.
Warto wiedzieć, że oprócz własnej odmiany win, Vis ma swoje własne, oryginalne danie, które nazywa się Viska pogaca lub ciasto z Vis.
CIASTO:
Mąka 1 kg
60 g drożdży
2 łyżki soli
1 łyżka mieszanych ziół śródziemnomorskich (rozmaryn, tymianek, bazylia)
2 łyżki oliwy z oliwek
woda
500 g cebuli, posiekane
500 g pomidorów, obranych i posiekanych
250 g anchois, pokrojonych na kawałki
10 dg kaparów
100 g oliwek
1/2 szklanki) oliwy z oliwek
sól, czarny pieprz.
Każdy dom ma swój przepis. Jeden z najpopularniejszych:
Rozpuścić drożdże w ciepłej wodzie i pozostawić na 15 minut. Wymieszać mąkę, drożdże, sól, zioła i oliwę z oliwek. Wyrobić miękkie ciasto podobne do ciasta na pizzę. Przykryć i odstawić w ciepłe miejsce na 20 minut.
Nadzienie: Podsmażyć cebulę na oliwie z oliwek, aż zmięknie. Dodać pomidory i gotować na małym ogniu, bez przykrycia przez 10 minut. Dodać anchois (możemy zastąpić tuńczykiem), kapary, oliwki, sól i pieprz.
Podzielić ciasto na pół. Wyłożyć połowę ciasta na brytfankę do pizzy. Następnie wyłożyć nadzienie. Drugą połową ciasta przykryć farsz. Przekłuć ciasto widelcem w kilku miejscach. Posmarować oliwą z oliwek, przykryć i odstawić w ciepłe miejsce na 15 minut. Następnie piec przez 1 godzinę w piecu 200 C .
Dieta śródziemnomorska jest wyjątkowo zdrowa. Na wyspie Vis nie ma supermarketów, jest tylko najlepsze domowe jedzenie, oraz takie dostępne prosto z drzewa. Najpopularniejszym symbolem wyspy Vis są cytryny, uważane za najlepsze w całej Chorwacji.
W oczywisty sposób rybołówstwo było kluczową gałęzią przemysłu przez wieki na Visie. Natomiast było ono doskonale rozwinięte,w drugim mieście na wyspie – Komiza. Co ważne Komiza w czasach swojej świetności miała co najmniej siedem fabryk ryb, co stanowi niezwykłą liczbę dla tak małej społeczności.
Bynajmniej połowy są nadal ważne, dziś tylko jedna z siedmiu fabryk wciąż istnieje. Zdecydowanie ryba na wyspie jest nadal doskonała, a Komiza pozostaje jednym z miejsc do odwiedzenia na Adriatyku nie tylko dla homarów.
Wyspa Vis jest także interesująca dla obserwatorów ptaków, którzy planują zobaczyć rzadkiego sokoła Eleonory. Ponadto wyspa Vis oraz mniejsze wyspy wokół niej m.in.wyspy Bisevo, St. Andrija, Brusnik, Jabuka i Palagruza, są jedynym obszarem gniazdowania sokoła Eleonory w Chorwacji. Co ciekawe gniazdują na skałach oraz skałach wynurzających się z morza.
Falkusa to tradycyjna łódź rybacka wykorzystywana przez rybaków z miasta Komiža na adriatyckiej wyspie Vis w Chorwacji. Bynajmniej projekt falkusa dostosowano do specyficznych potrzeb rybaków z Komižy, którzy udawali się w długie wyprawy rybackie na otwartym morzu.
Bynajmniej falkusa to drewniana łódź, zwężająca się wąsko po obu stronach, mająca około siedmiu do ośmiu metrów długości i szerokości 3 metrów. Co ważne była to bardzo szybka łódź osiągająca prędkość od 8 do 12 węzłów. Jej charakterystyczną cechą były dwa zdejmowane drewniane pasy boczne o nazwie falke, po których falkuša ma swoją nazwę. Natomiast statek mógł przewozić do ośmiu ton solonych beczek rybnych.
Poza tym tradycyjna gajeta falkuša została wykonana jedynie z drewna cyprysowego z wulkanicznej wyspy Svetac. Stępka została wykonana z dębu i skorupy modrzewia. Natomiast typowa falkusa mieściła ekipę sześciu mężczyzn. Wyprawy wędkarskie trwały zazwyczaj od 20 do 25 dni.
Wyspa Vis to jedno z najbardziej autentycznych miejsc na chorwackim Adriatyku. Przez lata pozostawała zamknięta dla turystów, dlatego dziś zachwyca ciszą, dziką przyrodą i spokojem. Warto zobaczyć przede wszystkim Stinivę, czyli słynną plażę schowaną między stromymi klifami – dojście lądem jest wymagające, ale widok wynagradza trud. Wielu turystów zaczyna zwiedzanie od miasteczka Komiža, znanego z rybackiej tradycji i wąskich uliczek, a następnie kieruje się do miasta Vis, gdzie znajdują się pozostałości greckiej Issy. W okolicy nie można pominąć Błękitnej Jaskini na Biševo, która słynie z intensywnego, błękitnego światła odbijającego się od wapiennych ścian. Popularne są także Zielona Jaskinia, plaża Srebrna oraz podziemne tunele wykute w skale w czasach, gdy wyspa była strategiczną bazą wojskową.
Na Vis można dotrzeć wyłącznie drogą morską. Ze Splitu kursują zarówno promy samochodowe, jak i szybsze katamarany pasażerskie. Prom dopływa do miasta Vis, a rejs trwa około 2 godziny i 20 minut. Katamaran jest opcją bez samochodu i zajmuje około 1 godzinę i 20 minut – to wygodne rozwiązanie, zwłaszcza gdy podróżujesz w sezonie i zależy Ci na czasie. Połączenia są całoroczne, choć zimą odbywa się ich mniej. Bilety warto kupować z wyprzedzeniem, szczególnie w lipcu i sierpniu, kiedy Vis przeżywa największe oblężenie.
Ceny zależą od sezonu, ale orientacyjnie bilety wyglądają następująco:
– osoba dorosła: około 8–10 €,
– dzieci: zwykle o połowę taniej,
– samochód osobowy: około 37–47 €.
Promy obsługuje Jadrolinija, a aktualne ceny najlepiej sprawdzać bezpośrednio przed planowaną podróżą. Latem warto przyjść do portu wcześniej, ponieważ obłożenie tras bywa naprawdę duże.
Choć akcja filmu „Mamma Mia! Here We Go Again” dzieje się w Grecji, większość scen powstała właśnie na wyspie Vis. Filmowa ekipa pracowała tu kilka miesięcy, natomiast wyspa „zagrała” fikcyjną Kalokairi. Najważniejsze lokalizacje to:
– Komiža – port i nadbrzeże pojawiają się w wielu scenach,
– Barjoška Beach – miejsce filmowych imprez i tańców,
– okolice Podhumlje, gdzie powstała filmowa tawerna i punkt widokowy.
Vis dzięki produkcji zyskała ogromną popularność, ale wciąż udało jej się zachować niepowtarzalny klimat i spokojny rytm życia.
Bergamo Città Alta to jedno z tych miejsc, które od pierwszych chwil potrafią zachwycić. Ta…
Lombardia to jedno z tych miejsc, które – choć na pierwszy rzut oka kojarzą się…
Czas czytania: 5 minutPostira na wyspie Brač w Chorwacji to jedna z bardziej urokliwych małych…
Czas czytania: 5 minutSkąd się wzięły nazwy miast i wysp w Chorwacji? Pochodzenie najciekawszych nazw…
Berlin w okresie świątecznym ma w sobie coś, co trudno porównać z jakimkolwiek innym europejskim…
Wiedeń od zawsze wiedział, jak celebrować tradycję. A gdy przychodzi grudzień, miasto zmienia się w…