Ošljak – idealna wyspa Chorwacji na odpoczynek od tłumów

O tym, że niezwykle spodobała nam się wyspa Ugljan (k. Zadaru) pisaliśmy w poprzednich wpisach. Natomiast pomiędzy Zadarem, a Ugljanem, nieopodal miejscowości Preko leży mała wyspa Osljak, która nas wprost urzekła. Wyspy nie zwiedzicie autem ani skuterem! Na wyspie nie ma dróg!

Wyspę Ošljak (po włosku Calugerà) praktycznie w całości porasta las cyprysów, sosen, śródziemnomorską makią oraz starymi gajami oliwnymi. Jest to najmniejsza (powierzchnia wynosi 0,39 km2), stale zamieszkiwana wyspa na Adriatyku. Najwyższy szczyt na wyspie, nazywany jest Lazaret i ma wysokość 90 m.n.p.m. Od miejscowości Preko na Ugljan, dzieli ją niespełna pół mili morskiej.

Osljak jest tradycyjnym przykładem architektury śródziemnomorskiej. Znajdziemy tu stary, mały port rybacki, jeszcze starszy i równie mały kościółek pw. św. Marii z VI wieku. Nie ma tu zabytków jak w pobliskim Zadarze, jednak jest cisza i wyjątkowy klimat.

Wyspę można obejść dookoła w około 30 minut – spokojnym spacerem. Wyspa Osljak ma tylko 2 kilometry długości. Szlak pieszy prowadzi obok malowniczo położonej latarni morskiej i pozostałości po wiatrakach Milin – z XVI wieku. W roku 1985 wyspę Ošljak uznano za park leśny.

Historia wyspy Osljak

Wyspa Osljak była zamieszkana już w czasach starożytnych, świadczą o tym pozostałości po rzymskich budowlach. W średniowieczu natomiast wyspa należała do archidiecezji zadarskiej, następnie trafiła do zadarskich szlacheckich rodów.

Wyspa Ošljak ze względu na swoje strategicznie położenie w Kanale Zadarskim była kilkukrotnie w latach 1242 oraz 1311-1313 miejscem, gdzie armia wenecka stacjonowała podczas ataku na Zadar.

W dokumentach z 1320 roku Ošljak wymieniono jako własność diecezji zadarskiej. W 1630 roku na Osljaku zniesiono kwarantannę dla pacjentów zakaźnych. Natomiast w 1775 roku wybudowano dwa młyny do mielenia zboża. Jednak ze względu na duża zmienność wiatrów w tej okolicy, wiatraki nie były ekonomicznie opłacalne, dziś są romantycznymi ruinami.

Według zapisów Dyrekcji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Zadarze na wyspie Osljak znajdują się takie dobra kultury jak: kościół pw. św. Maryi, młyny oraz ruiny letniego domu rodziny Valčić.

Jednak najważniejszym zabytkiem kultury na Ošljaku jest kościół, a właściwie kościółek pw. św. Maryi. Na jego miejscu wcześniej znajdowała się późno antyczna budowla, na fundamentach której we wczesnym średniowieczu wybudowano kościół. Pierwotnie kościół był pw. św. Hieronima. Odnowiono i rozbudowano go w XV wieku za czasów panowania arcybiskupa zadarskiego – Lovro Veniera. Nieopodal kościoła w kierunku północnym znajdują się ruiny letniego domu rodziny Calogerà. Do tego domu dochodzi się przez ogród i pergole. Zwarty kompleks kilku budynków tworzy dawną wioskę Valčić, którą reprezentuje stara cześć osady, która powstała na przełomie XVII i XVIII wieku.

Szkoła podstawowa na wyspie Ošljak rozpoczęła działalność edukacyjną w 1927 roku i działała do 1958 roku.

Pierwszymi stałymi mieszkańcami byli dwaj bracia, Matija i Petar Valčić, którzy przybyli na wyspę w 1760 roku.

Niech Was nie zdziwi fakt, że prawie wszyscy mieszkańcy (około 30 osób) mają na nazwisko Valčić.

Ošljak pogoda

Warunki klimatyczne na wyspie Ošljak są typowo śródziemnomorskie, z suchymi, długimi, ciepłymi latami oraz łagodnymi, krótkimi i wilgotnymi zimami. Wyspa Ošljak jest dobrze nasłoneczniona, natomiast średnia roczna temperatura wynosi około 15,2˚C. Średnia temperatura w najzimniejszym miesiącu roku, czyli w styczniu, wynosi około 7˚C. Z kolei, średnia temperatura w najcieplejszym miesiącu, czyli w lipcu, waha się pomiędzy 24˚C oraz 25˚C w zależności od roku.

Ošljak – jak się dostać na wyspę?

Wyspa Ošljak ma tylko port promowy i ogólnodostępne szlaki. Na Osljaku nie ma dróg i nie są one planowane w przyszłości.

Obecnie wyspa połączona jest linią promową z Zadarem – Gaženica oraz z Preko na wyspie Ugljan. Prom na wyspie Ošljak dokuje cztery razy dziennie: 2 razy z Preko oraz 2 razy z Zadaru.

Więcej informacji znajduje się na stronie przewoźnika promowego Jadrolinija (tutaj).

Ciekawostki

W 2016 roku powstał film dokumentalny Osljačka saga

Według informacji przeczytanych na tablicy informacyjnej wyspa Ošljak była miejscem, gdzie przewożono w XVII wieku osoby z Zadaru oraz z okolicy na kwarantannę. Stąd też druga nazwa wyspy Lazaret.

Na zakończenie zapraszamy Was na wspólny spacer po całej wyspie Ošljak: