Pałac w Wilanowie to jeden z największych zabytków w Warszawie i okolicy. Oddalony jest o zaledwie 10 km na południe od centrum stolicy, został zbudowany przez króla Jana III Sobieskiego w 1677 roku. W ciągu wieków zmieniał właścicieli, jednak jego barokowy wygląd przetrwał do dziś. Co warto wiedzieć przed zwiedzaniem Pałacu w Wilanowie?
Obiekt Pałac w Wilanowie wzniesiono w latach 1677–1696 jako rezydencja letnia dla króla Jana III Sobieskiego i jego żony Marysieńki. Był to pierwszy tego typu pałac podmiejski w Rzeczypospolitej, wzorowany na włoskich willach i francuskich pałacach klasycystycznych. Projektantem pałacu był najprawdopodobniej Augustyn Wincenty Locci, nadworny architekt Sobieskiego.
Po śmierci króla Wilanów przeszedł w ręce jego syna Jakuba, a później wielokrotnie zmieniał właścicieli. W XVIII wieku należał m.in. do hetmana Adama Mikołaja Sieniawskiego, a później do rodu Czartoryskich i Potockich. Kolejni właściciele rozbudowywali rezydencję i wzbogacali ją o nowe elementy architektoniczne oraz kolekcje artystyczne.
Natomiast w XIX wieku pałac zaczął pełnić funkcję muzeum – jedno z pierwszych muzeów publicznych w Polsce, otwarte przez Stanisława Kostkę Potockiego w 1805 roku. Dzięki temu wiele zbiorów i wnętrz zostało zachowanych mimo burzliwych dziejów zaborów i wojen.
W czasie II wojny światowej pałac uległ częściowym zniszczeniom, ale ocalało wiele dzieł sztuki i oryginalnych elementów architektury. Po wojnie został odrestaurowany i ponownie udostępniony zwiedzającym. Dziś Pałac w Wilanowie to nie tylko zabytek, ale również ważne centrum kulturalne, które organizuje wystawy, koncerty, rekonstrukcje historyczne i wydarzenia edukacyjne, łącząc przeszłość z teraźniejszością.
Zwiedzanie Pałacu w Wilanowie to wyjątkowa podróż w czasie, która pozwala odkryć życie polskiej arystokracji i monarchii od XVII do XIX wieku. Obiekt udostępniony jest dla zwiedzających przez cały rok, z wyjątkiem wybranych dni świątecznych. Można tu zobaczyć nie tylko wnętrza pałacowe, ale także muzeum, ogrody oraz specjalne wystawy czasowe.
Wnętrza pałacu zachwycają oryginalnym wystrojem – apartamenty Jana III Sobieskiego, pokoje Marii Kazimiery oraz galeria portretów i kolekcja malarstwa europejskiego z XVII–XIX wieku to tylko część ekspozycji. Zwiedzanie odbywa się indywidualnie lub z przewodnikiem, a dla chętnych dostępne są także audioprzewodniki oraz trasy tematyczne.
Ogrody wokół pałacu są otwarte w sezonie wiosenno-letnim i przyciągają swoją różnorodnością – od ogrodu barokowego po ogród angielski i romantyczny park krajobrazowy. W ogrodzie oranżeryjnym często odbywają się wydarzenia plenerowe, a w okresie zimowym szczególną atrakcją jest Królewski Ogród Światła – widowiskowa instalacja świetlna przyciągająca tłumy.
Dla rodzin z dziećmi przygotowano ścieżki edukacyjne i zajęcia interaktywne, natomiast miłośnicy historii mogą wziąć udział w warsztatach, wykładach i rekonstrukcjach historycznych. Zwiedzanie warto zaplanować z wyprzedzeniem – bilety dostępne są online i w kasie na miejscu.
Sala Biała to największe pomieszczenie pałacu, które ozdobione jest portretami kolejnych właścicieli Wilanowa.
Zgodnie z barokowym obyczajem spotkania odbywały się w Sypialni Króla. W trakcie swoich audiencji król zazwyczaj leżał w paradnym łożu, natomiast odwiedzający stali. Wyłącznie najbliższa rodzina oraz najważniejsi goście mogli siedzieć w towarzystwie samego władcy. Doskonale zachowane sufity Antykamery oraz Sypialni Króla są najcenniejszymi zabytkami baroku w Polsce.
Muzeum Potockich, nazwane tak na cześć Stanisława Kostki Potockiego, właściciela Wilanowa w latach 1799-1821, który w 1805 r. udostępnił swoje zbiory sztuki szerokiej publiczności.
Wilanów i pałac należał do Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej w latach 1771–1799. Izabela była prawdziwą miłośniczką sztuki. Pomieszczenia w południowym skrzydle znakomicie ukazują jej doskonały gust.
Zainteresowanie Orientem było bliskie wszystkim właścicielom Pałacu w Wilanowie. Zbiory wilanowskiej sztuki orientalnej sięgają czasów króla Jana III i końca XVII w.
Letnia rezydencja Jana III Sobieskiego posiada charakterystyczny barokowy układ z pałacem znajdującym się pomiędzy dziedzińcem a ogrodem. Układ ten powiększany był przez kolejnych właścicieli, przede wszystkim jednak przez Stanisława Kostkę Potockiego. 45-hektarowy zespół pałacowo – parkowy posiada zróżnicowane budowle, ogrody: Ogród Północny, Ogród barokowy, Ogród Różany oraz dwa parki krajobrazowe – Północny i Południowy i Ogród Oranżerii.
Dziedziniec pałacu podzielony był dawniej na 2 części: wjazdową oraz paradną, która przylega bezpośrednio do pałacu. Części te rozdzielone były kamiennym ogrodzeniem z herbami rodu Sobieskich.
Ogród barokowy to najstarsza część ogrodu, która powstała w stylu barokowym. Podzielona jest na 2 części: taras górny i dolny. Obecny kształt tarasu górnego bazuje na XVII-wiecznym układzie, którego projektantem był architekt Augustyn Locci.
Obecny ogród powstał w miejscu, w którym król Jan III Sobieski uprawiał warzywa, drzewa owocowe oraz zioła. W XVIII w. ogród ten został zastąpiony ogrodem ozdobnym.
Obecna forma ogrodu nawiązuje do projektu Bolesława Podczaszyńskiego z XIX wieku.
Z inicjatywy Stanisława Kostki Potockiego rozwinięto ogród i park w kierunku północnym. Został on połączony z Laskiem na Kępie, znanym jako Morysin. W ten sposób został stworzony park krajobrazowy dookoła Jeziora Wilanowskiego, inspirowany założeniami z Anglii.
Natomiast pod koniec XVIII w., w południowej części parku wilanowskiego, w miejscu folwarku, powstał ogród angielsko-chiński, którego architektem był Szymon Bogumił Zuga.
Ogród przylegający do Oranżerii jest najmłodszą częścią parku wilanowskiego. Pierwotnie w czasach panowania króla Jana III Sobieskiego był tu drewniany kościół oraz cmentarz. Wśród rosnących tu okazów warto zobaczyć okazałe kanaryjskie daktylowce, palmy kencje, figowce oraz bananowce. Całość uzupełniają kolorowe donice z kwiatami i rabaty kwiatowo-ziołowe.
Ceny biletów wstępu do Pałacu w Wilanowie:
Bilet do pałacu upoważnia wstęp do parku. Bilety można kupić także online na stronie pałacu.
Ceny biletów wstępu do parku wilanowskiego:
Warto wiedzieć, że w czwartki wstęp do parku jest całkowicie darmowy.
Godziny otwarcia:
Park wilanowski i ogrody są codziennie otwarte:
Wstęp na dziedziniec pałacu jest płatny w ramach biletu do parku. Podczas silnych wiatrów park jest czasowo zamykamy.
Pałac Króla Jana III w Wilanowie znajduje się w odległości około 10 km od centrum Warszawy. Znajduje się on na końcu Traktu Królewskiego wiodącego od Starego Miasta z Zamkiem Królewskim do pałacu.