Spis treści:
Fenomen Tito – Josip Broz Tito
Kumrovec – obecnie malowniczo położona wieś w północnej Chorwacji, dawniej Austro-Węgry. 7 maja 1892 (oficjalnie 25 maja) wtedy to w tej miejscowości na świat przychodzi syn Chorwata i Słowenki – późniejszy przywódca Socjalistycznej Federacji Republiki Jugosławii – Josip Broz Tito.
Jak to jest że główny architekt Drugiej Jugosławii jest wciąż tak popularny na Bałkanach?
Podczas naszych licznych podróży po Bałkanach kilkadziesiąt razy natknęliśmy się na symbole pamięci po tym komunistycznym przywódcy.
Zagrzeb – jeden z najważniejszych placów nosi nazwę Maršal Tito . Tak samo Marszałek jest popularny w Podgoricy, Sarajewie, Herceg Novi, Opatij, Puli, Mostarze, Skopje i wiele innych. Często to główne ulice miast na których Tito obecny jest do dziś. Marszałek na dobre wkomponował się również w krajobraz przyrodniczy, bowiem najwyższy szczyt o wysokości 2747 m.n.p.m. Gór Szar Planina w Macedonii nosi nazwę Titov Vrv. Czy jest to pośmiertny szacunek do Marszałka czy był on jednym z spoiw łączących podzielone społeczności?
Państwo zwane Drugą Jugosławią – czyli Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii powstało w wyniku II wojny światowej, kiedy to złożony głównie z komunistów rząd obalił króla i wprowadził rządy republiki. W jej skład wchodziło 6 republik : Chorwacja, Słowenia, Bośnia i Hercegowina, Serbia ( i jej 2 prowincje : Kosovo i Wojwodina), Macedonia i Czarnogóra. Po osobistym konflikcie Tito ze Stalinem , stał się najważniejszą postacią w jugosłowiańskim komunizmie. Spowodowało to zamykanie w obozach zwolenników ZSRR i większą ” sympatię ” z Zachodem.
W latach 1939 – 1980 Tito był sekretarzem generalnym i przywódcą Socjalistycznej Federacji Republiki Jugosławii.
Otrzymał 98 orderów, m.in. Legii Honorowej. Jego racjonalna polityka nieangażowania z obydwoma blokami okresu zimnej wojny poskutkowała w latach 60 i 70 ogromnym boomem gospodarczym. Jego śmierć 4 maja 1980 r. (w Lublanie) doprowadziła do rozpadu Jugosławii w 1991 r.
Odpowiedzią na fenomen może być fakt tęsknoty ” Jugosłowian” ze względnym spokojem na płaszczyźnie polityki. Tęsknoty za jednością pomimo wewnętrznego zróżnicowania. Wreszcie tęsknotą za ” komunizmem z ludzką twarzą” – swobodnym podróżowaniem ( słynne jugosłowiańskie paszporty), względne bezpieczeństwo w kwestiach socjalnych.