Karkonosze
Spis treści:
Karkonosze – Montes Gigantum
Karkonosze to najwyższe pasmo górskie całych Sudetów. Zbudowane z kilku rodzajów skał powstałych w różnych okresach czasu. Ostateczny kształt nadały im następujące po sobie zlodowacenia i związane z nimi procesy przyspieszonego wietrzenia skał.
Nazwy Karkonosze po raz pierwszy użyto w słowiańskim dokumencie z początku XII w. Na podstawie źródeł wiadomo, że eksploatowano w górach złoża bogactw naturalnych, głównie złoto. Około XV wieku w tereny Karkonoszy przybyli Niemcy i Włosi, tzw. Walonowie. Z tych czasów pochodzi nazwa łacińska Montes Gigantum.
Karkonoski Park Narodowy mapa
Jednym z ciekawszych elementów panoramy Karkonoszy jest wyżynny płaskowyż Równi pod Śnieżką. Jest on położony na średniej wysokości 1450 m. n.p.m. Karkonosze nazywa się wyspą arktyczno – alpejskiej tundry, ponieważ występuje tu wiele roślin i zwierząt z obszarów odległych od Karkonoszy.
Karkonosze – skąd ta nazwa?
Większość badaczy uważa, że polska nazwa Karkonosze jest niczym więcej niż kopią czeskiej nazwy Karkonosze. Ponadto jest złożona ze słowiańskiego rdzenia „krk-krak” – oznacza sosna górska lub poskręcany krzak oraz -noš – oznacza „nosić”. W konsekwencji nazwa Karkonosze oznaczałaby „noszenie sosen górskich”, a zatem logicznie – „góry noszące sosny na grzbiecie”. Co ciekawe nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie z 1492 roku.
W 1601 r. autor ołomuniecki po raz pierwszy użył nazwy Karkonosze – odnosząc się do całego grzbietu górskiego. Niemiecka nazwa „Riesenberg” (Śnieżka), pierwotnie znana jako Karkonosza, zrobiła podobną „karierę”, nawiasem mówiąc – po pierwsze odnosząc się wyłącznie do samej góry, a później pokrywając się nazwą – cały grzbiet.
Karkonosze “ujarzmione”
Pierwsze osady powstały u podnóża Karkonoszy w ramach programu kolonizacji pod koniec XIII i XIV wieku. Były to głównie wioski rolnicze. Wyższe partie gór pozostały jednak prawie całkowicie niezamieszkane przez długi okres czasu. Co ciekawe mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem, ale także górnictwem oraz metalurgią. Po odkryciu złóż kwarcu w Górach Izerskich mieszkańcy rozpoczęli rozwijać przemysł szklarski. Tak zwane „wędrowne młyny” zlokalizowano wzdłuż linii dolin rzecznych, wytwarzając ich cenny produkt – „Vitrum montanum” czyli tzw. szkło górskie. Te małe fabryki funkcjonowały zarówno po polskiej stronie gór m.in. w Piechowicach oraz Szklarskiej Porębie jak i po czeskiej stronie, w Harrachovie, Jabloncu nad Nisou, Desna wraz z Rokytnice. Wiadomo, w miejscach, w których znaleziono naturalne złoża, budowano kopalnie.
Natomiast rozwój przemysłu wydobywczego oraz metalurgicznego doprowadził do wzrostu popytu na drewno oraz węgiel drzewny, wykorzystywany jako paliwo w piecach metalurgicznych. Szczególnie w XVI wieku po południowej stronie gór, specjaliści sprowadzeni z Tyrolu, Styrii oraz Karyntii eksploatowali lasy królewskie w celu utrzymania produkcji kopalni srebra w Kutnej Horze. Ten sam proces doprowadził do nieuniknionego oraz całkowitego wylesienia Karkonoszy. Podobne działania, choć na mniejszą skalę prowadzone były również przez właścicieli ziem po północnej stronie Karkonoszy.
Co warto wiedzieć, pomimo trudnych warunków klimatycznych, ludzie próbowali uprawiać ziemię nawet na wyższych partiach gór. Właśnie te działania doprowadziły do powstania schronisk, które z biegiem lat zaczęły przekształcać się w schroniska górskie.
Skąd się wzięła moda na Karkonosze?
O narodzinach turystyki w Karkonoszach i Górach Izerskich możemy mówić w kontekście rozwoju uzdrowisk. Pierwsi goście przybyli do Cieplice, Świeradowa Zdroju oraz Jańskich Łaźni. Największym uzdrowiskiem były bez wątpienia Cieplice – obecnie część Jeleniej Góry. Tradycja głosi, że źródła cieplickie odkrył książę Bolesław Wysoki w 1175 r. Natomiast kilka wieków później, bowiem w 1687 r. uzdrowisko odwiedziła Marie Casimire Louise de La Grange d’Arquien. Wizyta ta sprawiła, że pobyt w Cieplicach stał się bardzo modną formą wypoczynku.
Jak powiedzieliśmy wcześniej – działalność rolnicza prowadzona była nawet wyższych partiach gór – w celu wypasu bydła. To właśnie ta aktywność nieco pomogła otworzyć drzwi do górskiej turystyki w regionie. Oryginalne domy pasterskie przekształciły się z czasem w typowe schroniska górskie, zapewniając podróżnym schronienie i wyżywienie. Przykładem może być XVIII wieczna Buda Hampla, znana dziś jako schronisko górskie Strzecha Akademicka.
Karkonoski Park Narodowy atrakcje
Śnieżka
Śnieżka to najwyższy szczyt Karkonoszy oraz Sudetów (1602 m.n.p.m.). Występuje tutaj specyficzny klimat podobny do koła podbiegunowego. I to właśnie ta „cecha” doprowadziła do występowania roślinności alpejskiej.
Średnia roczna temperatura w Śnieżka nieznacznie przekracza 0 ° C, najgorętszy miesiąc utrzymuje się i wynosi średnio 10,6 ° C, a najwyższa odnotowana tutaj temperatura wynosiła 24,6 ° C (28 lipca 2013 r.). Z tego powodu pokrywa śnieżna pozostaje tutaj od października do końca maja.
Śnieżka kamera
Miłośnicy Karkonoszy, mogą podglądać przez cały rok Śnieżkę i inne miejsca dzięki kamerom na żywo
Wodospad Szklarka
Wodospad Szklarki jest drugim co do wielkości wodospadem – ma 13 m wysokości. W pobliżu znajduje się schronisko górskie – schronisko znane jako Kochanówka. Malowniczy Wodospad Szklarki jest symbolem oraz prawdziwym klejnotem Karkonoski Park Narodowy. Naszym zdaniem trzeba go koniecznie zobaczyć!
Śnieżne Kotły
Śnieżne Kotły to jak sama nazwa wskazuje dwa kotły polodowcowe w zachodnich Karkonoszach. Są unikalnym przykładem alpejskiego krajobrazu w okolicy oraz są rezerwatem przyrody od 1933 roku. Ściany obydwóch kotłów mają około 100 metrów wysokości. Powstały w ostatniej fazie okresu lodowcowego i składają się głównie z granitu. Jednak w dwóch odsłoniętych miejscach znaleziono bazalt (podobno pochodzenia wulkanicznego), co jest dość rzadkie w tej części Europy Środkowej. Na szczycie Łabski Szczyt usytuowana jest wieża radiowo-telewizyjna.
Kamieńczyk
Kamieńczyk wodospad to najwyższy wodospad w polskich Karkonoszach. Ma wysokość 843 m.n.p.m. Kamieńczyk spada trójstopniową kaskadą o wysokości 27 m do malowniczego Wąwozu Kamieńczyka. Wąwóz ma 100 m długości, a jego skalne ściany osiągają ponad 25 m wysokości. Za środkową kaskadą wodospadu znajduje się jaskinia sztucznie wykuta “Złota Jama” ze skupiskami ametystu i hematytu. Piękno Kamieńczyka docenił reżyser brytyjskiej produkcji “Opowieści z Narnii: Książę Kaspian”, bowiem nakręcono tam sceny do tego filmu.
Pielgrzymi
Pielgrzymi to formacja skalna o wysokości 25 metrów. Ponadto Pielgrzymi są jedną z największych atrakcji przyrody nieożywionej w Karkonoszach. Co ciekawe dawniej wierzono, że skądinąd naturalnie rzeźbione skały Pielgrzymów zostały wydrążone przez pogan, aby praktykować ich rytuały oraz składać ofiary swoim bogom.
Mały staw
Mały Staw na najbardziej “mroźne jezioro” w Karkonoszach. Jezioro Mały Staw znajduje się na wysokości 1183 m.n.p.m. Natomiast jego największa głębokość sięga 7,3 m. natomiast długość jego linii brzegowej wynosi 756 m. Fenomen Mały Staw polega na tym, że pozostaje ono zamarznięte przez większą część roku. Jego położenie tuż obok Schroniska Samotnia sprawiają, że to miejsce jest jednym z najbardziej wartościowych w Karkonoszach (oczywiście naszym zdaniem :)!
Szrenica
Szrenica (1 362 m.n.p.m.) to szczyt górski położony w zachodniej części Karkonoszy, kilka minut pieszo od granicy czeskiej. Idealne miejsce widokowe na Kotlinę Jeleniogórską, Góry Izerskie oraz Czeskie Karkonosze. Nazwa Szrenica urzędowo obowiązuje od 1949 r., ma prawdopodobnie związek ze szrenią (szadzią), która zimą pokrywa skały oraz drzewa. W rejonie szczytu Szrenica występuje mikroklimat rodzaju alpejskiego. Na szczycie góry Szrenica znajduje się schronisko Szrenica, poniżej schronisko PTTK na Hali Szrenickiej a u podnóża Schronisko Kamieńczyk. Ponadto Szrenica jest popularnym miejscem turystycznym zarówno latem zimą, jak i jednym z najpopularniejszych ośrodków narciarskich w polskich Karkonoszach. Poza tym na zboczach Szrenicy znajdują się malownicze grupy skalne: Końskie Łby oraz Trzy Świnki.
Ścieżka pod Reglami
Ścieżka pod Reglami jest to słynny zielony szlak górski o długości prawie 30 km. Co ciekawe jego szlak biegnie na wysokości 1100-1200 m.n.p.m., a większość szlaku przebiega przez Karkonoski Park Narodowy. Przejście Ścieżki pod Reglami zajmuje około siedmiu godzin. Ścieżka prowadzi przez dno lodowców: Czarny Kocioł oraz Śnieżne Kotły. Podczas wędrówki będziecie mieli okazję przejść wiele szczytów Kakonoszy. Jednak warto przygotować się na nagłą zmianę pogody.
Łomniczka Karpacz
Przełom rzeki Łomniczka płynącej w dół Równi pod Śnieżką tworzy serię malowniczych kaskad zwanych Wodospadami Łomniczka. W 1902 r. pod wodospadem zbudowano małe schronisko Łomniczka, wciąż zniszczone po lawinie śnieżnej. Nie podjęto żadnych prób jego odbudowy ze względu na niebezpieczeństwo kolejnych lawin. W 1986 r. powstał tu symboliczny cmentarz ofiar gór.
Karkonosze najważniejsze miejsca turystyczne
Karpacz
- Karpacz – położony u stóp góry Śnieżka, ponadto można w Karpaczu wypocząć o każdej porze roku. Turystyka górska oraz narty to główne atrakcje Karpacza. Największą historyczną atrakcją jest świątynia Wang – drewniany kościół z XIII w. przeniesiony w XIX w. z Norwegii. Do najpopularniejszych celów spacerów z Karpacza należą: Pielgrzymy, schronisko Samotnia nad Małym Stawem i Śnieżka.
Szklarska Poręba
- Szklarska Poręba – leży pomiędzy Górami Izerskimi a Karkonoszami. Do największych atrakcji należą wodospady, największe w Sudetach: Szklarki i Kamieńczyk. Miejscowość jest świetną bazą wypadową w zachodnią część Śląskiego Grzbietu Karkonoszy. Główną atrakcję stanowią Śnieżne Kotły oraz Szrenica.
Jakuszyce
- Jakuszyce – to najwyżej położona część Szklarskiej Poręby, leżą na wysokości 886 m.n.p.m., około 800 m. od przejścia granicznego polsko-czeskiego. Klimat panujący w Jakuszycach porównywalny jest z klimatem alpejskim. Na Polanie Jakuszyce odbywają się zawody w narciarstwie biegowym od 2012 r.
Karkonosze atrakcje
Przełęcz Karkonoska
Przełęcz Karkonoska – znajduje się na wysokości 1 198 m.n.p.m., między Małym Szyszakiem a Śląskimi Kamieniami. Biegnie nią granica polsko-czeska. Biorąc pod uwagę różnicę nachyleń z podjazdu z miejscowości Podgórzyn (347 m.) na przełęcz wynosi 891 m. na długości około 13 km. Jest to najtrudniejszy asfaltowy podjazd w Polsce. Co ciekawe nachylenie miejscami dochodzi do 29 %, a średnia stromizna to 16%. Zdecydowanie polecamy przejazd przez Przełęcz Karkonoską. Wrażenia bardzo pozytywne. Dodatkowo po przejechaniu Przełęczy ku naszej uciesze pojawiły się przepiękne krajobrazy, niczym z folderu alpejskiego.
Cieplice Śląskie
Cieplice Śląskie – Zdrój – znane uzdrowisko w granicach administracyjnych Jeleniej Góry. Początki lecznictwa sięgają tu średniowiecza. To historycznie pierwsza miejscowość skąd wyruszano kiedyś w Karkonosze.
Równia pod Śnieżką
Podsumowując, Karkonosze oraz Karkonoski Park Narodowy to miejsce wyjątkowe. O Karkonoszach pisać można dużo. Powstało wiele przewodników, my skupiliśmy się na najważniejszych naszym zdaniem miejscach wartych uwagi.
W Karkonoszach zdecydowanie mniej tu turystów niż w Zakopane czy w innych miejscowościach górskich w Polsce. Bynajmniej jest to naszym zdaniem na pewno duży plus. Zarówno po polskiej jak i po czeskiej stronie Karkonoszy nie zabraknie nam atrakcji. Osoby aktywne jak i ceniące odpoczynek znajdą tu coś dla siebie. My wracamy tam tak często jak tylko się da. Karkonosze to na pewno magiczne miejsce!
Linki powiązane: