Cykady w Chorwacji – dźwięk wakacji nad Adriatykiem

Czas czytania: 3 minut

Czasem wystarczy jeden dźwięk, by przywołać cały wachlarz wspomnień. W Chorwacji tym dźwiękiem są bez wątpienia cykady. Ich jednostajny, hipnotyzujący śpiew przypomina o upale, zapachu lawendy, szumie morza i leniwych popołudniach spędzonych pod piniami. Choć wielu turystów zadaje sobie pytanie: co to jest cykada? — mieszkańcy chorwackiego wybrzeża nie mają wątpliwości: to zwiastun lata i nierozerwalna część lokalnego pejzażu kulturowego. Jedno jest pewno: cykady w Chorwacji to nie tylko owady. To atmosfera, tradycja i dźwięk, którego się nie zapomina!

• Cykady to jedne z najgłośniejszych owadów na świecie, a dźwięk, który wydają, może osiągać nawet 120 decybeli.
• W Chorwacji pojawiają się licznie w miesiącach letnich – ich śpiew towarzyszy upalnym dniom od czerwca do września.
• Nazwa „cykada” pochodzi od łacińskiego cicada, a wzmianki o tych owadach pojawiają się już w pismach Arystotelesa.
• Dźwięk cykad to efekt wibracji specjalnych błon w odwłoku samców, którymi przyciągają samice.
• Niektóre gatunki cykad mają bardzo długi cykl życia – rekordzistki z Ameryki Północnej rozwijają się nawet przez 17 lat pod ziemią.
• W kulturze śródziemnomorskiej cykady uznawane są za symbol gorącego lata, życia i… leniwego spokoju.

Co to jest cykada? Owad z dźwiękiem zaklętym w odwłoku

Na pierwszy rzut oka cykady przypominają nieco większe muchy lub szarańcze, ale to zupełnie inna grupa owadów, należąca do rzędu pluskwiaków. Mają przezroczyste skrzydła, duże oczy i charakterystyczny, zakrzywiony odwłok. Jednak to, co najbardziej je wyróżnia, to ich charakterystyczny dźwięk, który potrafi wypełnić całą dolinę czy nadmorski krajobraz.

Cykady to owady pełne tajemnic. Choć kojarzą się głównie z południem Europy, ich zasięg występowania obejmuje wiele zakątków świata – od USA, przez Japonię, po Australię. Jednak to właśnie cykada w Chorwacji ma szczególne miejsce w wakacyjnych wspomnieniach tysięcy turystów.

Ich śpiew to nie tylko ciekawostka przyrodnicza, ale zjawisko akustyczne, które wpisuje się w etnograficzny pejzaż Dalmacji i innych nadmorskich regionów kraju. W Chorwacji znajdziesz kilkanaście gatunków tych owadów, z których największe mogą mieć ciało długości 4 centymetrów.

Cykady żyją według rytmu lata – ich pojawienie się to znak, że temperatura gruntu przekroczyła magiczny próg 20°C. Gdy nadchodzi jesień, znikają tak szybko, jak się pojawiły – a my pozostajemy z ich echem w pamięci.

Cykady w Chorwacji – nieodłączny dźwięk dalmatyńskiego lata

Cykady w Chorwacji to niemal znak rozpoznawczy regionu. Ich obecność odczuwalna jest już po wyjściu z samolotu lub opuszczeniu pokładu promu. Ich koncerty rozgrywają się dosłownie wszędzie – w lasach piniowych, w parkach narodowych, na wiejskich drogach, a nawet w centrach miasteczek.

Co więcej, ich aktywność przypada głównie na gorące godziny dnia – śpiewają wtedy najintensywniej, przypominając, że południowe słońce nie zna litości. Czasem ich śpiew potrafi przybrać taką intensywność, że trudno usłyszeć rozmówcę. Niektórzy turyści zastanawiają się: skąd ten dźwięk, który nie ustaje nawet na chwilę? Odpowiedź jest prosta: to właśnie cykady owady, które śpiewają niemal bez przerwy, by przyciągnąć partnerki.

Mieszkańcy Chorwacji traktują cykady z nostalgią i pewnym sentymentem. Ich śpiew towarzyszy im przez całe życie i przypomina dzieciństwo, wakacje, zapach lawendy i dźwięk fal. W Dalmacji spotkać można nawet ceramikę i pamiątki w kształcie cykady – to dowód na to, jak silnie zakorzeniły się one w lokalnej kulturze.

Nie sposób nie wspomnieć, że cykady nie są groźne dla człowieka. Nie gryzą, nie kłują, nie są nosicielami chorób. Ich jedyną bronią – i zarazem narzędziem miłości – jest śpiew. I choć dla niektórych może być uciążliwy, warto spojrzeć na to z innej strony: bez cykad lato w Chorwacji byłoby po prostu… cichsze.

Cykady – owady tajemnicze, fascynujące i… długowieczne

Czy wiedziałeś, że wiele gatunków cykad spędza większość życia pod ziemią? To jedna z największych osobliwości tych stworzeń. Larwy cykad mogą żyć w glebie przez kilka lat, a rekordzistki – jak cykady z rodzaju Magicicada w USA – dojrzewają dopiero po 13 lub 17 latach! Jednak w Chorwacji przeważają bardziej „codzienne” gatunki, które rozwijają się w ciągu 2–5 lat.

Ich tryb życia jest podporządkowany słońcu. Cykady są aktywne tylko w ciągu dnia – nocą milkną, dając wytchnienie ludzkim uszom i zwierzętom. Samce, bo tylko one śpiewają, posiadają specjalny organ zwany tymbalem – to właśnie on wibruje, powodując charakterystyczny, pulsujący dźwięk.

Ale cykady to nie tylko dźwięk. Ich obecność mówi coś więcej o klimacie i środowisku. Są wskaźnikami zdrowego ekosystemu, szczególnie na terenach wiejskich i zalesionych. Jeśli je słychać – znaczy, że przyroda ma się dobrze. Gdyby pewnego lata zabrakło ich śpiewu, byłby to niepokojący sygnał.

Co ciekawe, cykady są też bohaterkami wielu podań, baśni i mitów. W starożytnej Grecji symbolizowały odrodzenie i nieśmiertelność. W Japonii kojarzone są z efemerycznością życia, w Chinach – z wiecznością i duchową czystością. A w Chorwacji? Tu po prostu są znakiem, że wakacje rozpoczęły się na dobre.