W miejscu gdzie wybrzeże wschodnie półwyspu Istria styka się z wybrzeżem zachodnim, na 7 wzgórzach położona jest Pula- turystyczne i gospodarcze centrum Istria.
Administracyjną stolicą Istrii jest Pazin, jednak Pula jest zdecydowanie bardziej popularną destynacją i jest ona najstarszym miastem na chorwackim wybrzeżu Adriatyku. Głównym symbolem Puli jest zachowany w świetnym stanie rzymski amfiteatr.
Co ciekawe według historyków obszar dzisiejszego miasta zamieszkiwany był już w 3 tysiącleciu p.n.e. Poza tym legenda głosi, że Pulę założyli Argonauci podczas wyprawy po złote runo. Rzymianie rozplanowali miasto wokół 4 bocznego Forum, przy którym wzniesiono świątynie, Amfiteatr oraz inne budowle.
Wraz z Triestem, Rawenną oraz Akwileą, miasto należało do najważniejszych miast rzymskich położonych nad północnym Adriatykiem. Przełomowym momentem w historii Puli był rok 1331, kiedy to miasto to „oddało się” w opiekę dotychczasowych wrogów – Wenecji. Pod rządami Wenecji- Pula pozostawała aż do 1797 r. kiedy to nastąpiło rozwiązanie Republiki Weneckiej.
Prze następne lata miasto podupadało. Następnie miasto trafiło pod panowanie Habsburgów. Postanowiono rozbudować port i przekształcono go w największą bazę morską monarchii Habsburskiej. Po upadku Habsburgów, zniszczona przez wojny trafiła w ręce Josipa Broza-Tity, który wcielił ją do Państwa Jugosłowiańskiego, a po jego upadku do Chorwacji.
Amfiteatr w Puli robi niesamowite wrażenie. A świadomość, że został wzniesiony w I w. n.e., za panowania rzymskiego cesarza Wespazjana potęguje wrażenie „wooow”. W amfiteatrze organizowano walki gladiatorów, a w początkach chrześcijaństwa ginęli tu wyznawcy „nowej wiary”. Budowla ma owalny kształt – 100 m x 130 m. Po upadku Republiki Weneckiej Amfiteatr ograbiono i przewożąc co się da do Wenecji, na szczęście uniknął „demontażu”. Obecnie Amfiteatr w Puli latem zamienia się w scenę koncertową, operową, pokazów filmowych oraz innych wydarzeń kulturalnych.
W podziemnych korytarzach, niegdyś używanych przez gladiatorów, obecnie znajduje się regularna wystawa uprawy winorośli oraz uprawy oliwek na Półwyspie Istria w czasach starożytnych. Eksponaty obejmują rekonstrukcje maszyn używanych niegdyś do produkcji oliwy z oliwek, wina (młyny, prasy, zbiorniki) oraz amfor używanych do przechowywania i transportu oliwy z oliwek oraz wina.
Budowla znajduje się poza murami starego miasta ze względu na swoją wielkość i konfigurację geograficzną. Droga prowadząca do centrum Puli zbudowano za czasów cesarza Wespazjana, od którego nazwano ją – Via Flavia. Nawet dziś reprezentuje jedną z głównych dróg miejskich. Co tydzień w miesiącach letnich na arenie odbywają się walki gladiatorów w ramach spektaklu historyczno-rozrywkowego „Spectacvla Antiqva”.
Koszt wstępu to 50 kn/os.
W centralnym miejscu Starego Miasta „wyrasta” dosłownie wzgórze. Ponadto pierwotnie była tam osada Ilirów, w czasach rzymskich – Kapitol, a w okresie wczesnego chrześcijaństwa Kościół. Z pewnością jednak średniowieczni władcy miasta mieli koncepcję wzniesienia Twierdzy – Kaštel, powiększoną i rozbudowaną w okresie panowania Wenecjan. Bynajmniej w Twierdzy obecnie mieści się Muzeum Historyczne Istrii. Warto obejść Twierdzę i spojrzeć na panoramę ( naszym zdaniem niezbyt porywającą) Puli.
Łuk Sergiusza zbudowano w latach 20 p.n.e. na cześć rodziny Sergiuszy. Bezsprzecznie Lucjusz Sergiusz walczył po stronie Oktawiana, późniejszego cesarza Augusta, w bitwie pod Akcjum w dzisiejszej Grecji.
Niedaleko Forum wznosi się również duża trójnawowa budowla o konstrukcji bazyliki. Generalnie katedra stoi w miejscu dawnej świątyni Jowisza. Ponadto zachowały się w niej mozaiki podłogowe z V/VI w. n.e. oraz murowany sarkofag z III w. wbudowany w ołtarz. Stojącą obok Katedry dzwonnicę wzniesiono w XVII w. z bloków pozyskanych z Amfiteatru.
Co ciekawe, na przełomie tysiącleci Rzymianie zbudowali przy Forum 2 bliźniacze świątynie, z których jedna – Oktawiana Augusta – ostała się do dzisiaj oraz stoi przy północnej części placu Augustov hram. Poza tym sześć 8 metrowych kolumn z korynckimi głowicami podtrzymuje trójkątny fronton wieńczący wejście do Świątyni. Budowla w swojej historii była pogańską świątynią, kościołem chrześcijańskim oraz magazynem zboża. Niestety w 1944 r. została zniszczona, po rekonstrukcji obecnie można w niej obejrzeć za drobną opłatą kolekcję kamiennych i brązowych rzeźb.
Brama Herkulesa – Herkulova vrata to brama znana również pod nazwą jako Porta Ercole. Co ciekawe jest ona najstarszym stojącym zabytkiem rzymskim, pochodzącym z I wieku p.n.e.
Akwarium Pula znajduje się w 130-letnim forcie „Verudela”, niegdyś stanowiącym część potężnego kompleksu obronnego „Twierdza Pula”. Zbudowano go za panowania monarchii austro-węgierskiej. Równocześnie historyczny fort jest obecnie domem dla setki gatunków ryb z północnej i południowej części Adriatyku. Dodatkowo w akwarium znajduje się kilka tropikalnych gatunków ryb morskich i słodkowodnych, a także ryby z chorwackich jezior i rzek. Jednakże koszt wstępu do Akwarium w sezonie dla osób dorosłych wynosi 120 kn, natomiast poza sezonem 100 kn.
Warto wiedzieć, że w miesiącach letnich kursuje autobus wycieczkowy typu hop-on / hop-off. Dodatkowo autobus obsługuje wycieczkę audio w wielu różnych językach oraz zatrzymuje się przy głównych atrakcjach miasta.
Do najpopularniejszych plaż w Puli należą:
Kanjon, Verudela – Sveta stijena, Puntižela, Brioni, Splendid, Punta Verudela, Gortanova Uvala, Zlatne stijene, Ambrela, Hidrobaza, Porer, Lungomare, Stoja oraz Fenoliga i wiele innych ciekawych zatoczek z małymi zatoczkami do kąpieli.
Główny dworzec autobusowy w Puli znajduje się pod adresem Trg 1. Istarske brigade. Leży on w pobliżu centrum (1 km) oraz Amfiteatru, a także portu i dworca kolejowego. W zasadzie miasto jest dobrze skomunikowane z innymi miastami w Chorwacji. Jednocześnie transport międzymiastowy realizują następujące firmy: Autotrans, Brioni i Fils. Oto niektóre z najpopularniejszych tras:
Podróżując autobusem z Puli można dojechać do Lublany, Triestu, Monachium, Sarajeva, Zurychu, Wenecji i Grazu. Poza tym istnieje o wiele więcej połączeń, jednak trzeba przesiąść się w Rijece. Warto wiedzieć, że przechowalnia bagażu w Pula znajduje się w budynku dworca autobusowego, pod adresem: Trg 1. Istarske brygada. Działa ona non stop, a cena za przechowanie bagażu wynosi około 3 kun / godz.
Pula znajduje się około 111 km od Triestu we Włoszech, nieco bliżej jest Koper w Słowenii oraz 110 km od Rijeki. Z Puli polecamy rozpocząć podróż wzdłuż chorwackiego wybrzeża malowniczą nadmorską drogą. Jadąc z północy Europy najlepiej kierować się do Lublany i dalej w kierunku Rijeki lub Triestu. Następnie droga prowadzi wgłąb półwyspu Istria do Pula.
Warto wiedzieć, że lotnisko znajduje się około 6 kilometrów na północ od miejscowości w gminie Ližnjan. Na lotnisko można dojechać autobusem, taksówką lub samochodem. Lotnisko zostało otwarte dla ruchu cywilnego w 1967 r. ze względu na zaobserwowany rozwój turystyki w tym rejonie.
Warto wiedzieć, że istnieją promy pasażerskie z Włoch a konkretnie do Wenecji, ale tylko w lecie. Ponadto Pula nie ma przez cały rok krajowych połączeń promowych z portami chorwackimi. Natomiast latem z Puli dopłyniemy do Mali Lošinj oraz Zadar – > szczegóły Jadrolinija.
Warto wiedzieć, że stacja kolejowa w Puli znajduje się w pobliżu portu w dzielnicy Monte Ghiro. Bynajmniej stację kolejową zbudowano w 1876 roku. Dziś kolej jest używana do przewozu pasażerów oraz towarów. Niestety obecnie transport kolejowy podupada.
Popularne linie kolejowe
Dworzec kolejowy mieści się przy ul. Kolodvorska 5, 52100 Pula.
Poniżej znajduje się mapa parkingów w Pula
Zobaczenie wszystkich zabytków Puli w ciągu kilku godzin jest zdecydowanie niemożliwe. Warto zatrzymać się tutaj na dłużej, ponieważ jest to świetne miejsce na bazę wypadową do wszystkich miejscowości na Istrii.